Dervişlik Nedir?

Dervişlik, tasavvufun en güzel yüzlerinden biridir. Derviş, kelime anlamıyla “kapı eşiğinde duran” demektir; ama bu kapı, sıradan bir kapı değildir. Bu, Hakk’a açılan bir eşiktir. Dervişlik, maldan, mülkten, benlikten vazgeçip Allah’a teslim olmaktır. Tasavvufun büyük isimlerinden Bayezid Bistami, bu teslimiyeti en çarpıcı şekilde ifade eder: “Ben yokum, O var.” Bu söz, dervişliğin özünü anlatır: Kendini silmek ve Allah’ta var olmak.

Bayezid Bistami’nin Teslimiyet Anlayışı

Bayezid Bistami’nin hayatı, dervişlik anlayışını anlamak için bir aynadır. Bir gün biri ona, “Sen kimsin?” diye sormuş. Bayezid şu cevabı vermiş: “Benim gömleğimi çıkardılar, içimde sadece O kaldı.” Bu, tasavvufta benlikten vazgeçmenin ne kadar derin bir anlam taşıdığını gösterir. Derviş, nefsini bir gömlek gibi çıkarır ve ruhunu Allah’a teslim eder. Bu teslimiyet, korkusuzluk getirir; çünkü derviş, artık kendine ait bir şey olmadığını bilir.

Dervişlerin Yaşam Tarzı

Dervişlerin yaşam tarzı da bu anlayışı yansıtır. Onlar, sade bir hayat sürer; az yer, az konuşur, çok düşünürler. Dünya malına tamah etmez, çünkü kalpleri başka bir hazineyle doludur. Günümüz dünyasında bu sadeliği yaşamak zor gibi görünebilir. Tüketim çılgınlığı, hepimizi daha fazlasına sahip olmaya itiyor. Ama dervişlik, bize şunu öğretir: Azla yetinmek, aslında çok şey kazanmaktır. Mesela, bir derviş gibi yaşamak için, gereksiz eşyalardan vazgeçip sadece ihtiyacımız olanı alabiliriz. Bu, hem ruhumuzu hafifletir hem de çevremize fayda sağlar.

Teslimiyetin Gücü

Teslimiyet, dervişliğin kalbidir. Modern hayatta teslim olmak, zayıflık gibi algılanabilir; ama tasavvuf, bunu bir güç olarak görür. Bir zorlukla karşılaştığımızda, “Bu Allah’tandır” deyip kabullenmek, teslimiyetin bir işaretidir. Bu, pasiflik değil, bilinçli bir duruştur. Bayezid’in bir sözü bize rehber olabilir: “Allah’a teslim olan, her şeyi teslim alır.” Yani, nefsini Allah’a veren, iç huzurunu bulur.

Günlük Hayatta Dervişlik

Dervişlik, günlük hayatta da uygulanabilir. Birine yardım ederken karşılık beklememek, bir derviş tavrıdır. Ya da bir haksızlık karşısında öfkelenmek yerine, sabırla doğruyu aramak, teslimiyetin bir yansımasıdır. Derviş, her an Allah ile beraberdir; bu yüzden ne korkar ne de üzülür. Tasavvuf, bize bu anlayışı miras bırakır: Teslim ol, çünkü her şey O’ndandır.